105 lat PCK: Pomagamy od początku – bez końca

Polski Czerwony Krzyż powstał 18 stycznia 1919 roku w Warszawie, dwa miesiące po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. PCK jest od początku swego istnienia głęboko związany z historią Polski. Był obecny przy najważniejszych dziejowych wydarzeniach takich jak: konflikt zbrojny 1920 roku, przewrót majowy 1926, wielkie katastrofy naturalne Drugiej Rzeczpospolitej, kampania wrześniowa 1939 roku, ekshumacja grobów katyńskich, Powstanie Warszawskie, odbudowa Polski po wojnie, przemiany 1989, powódź stulecia w 1997 roku, pandemia Covid19, konflikt w Ukrainie.
„Polski Czerwony Krzyż od 105 lat odpowiada na aktualne potrzeby społeczne. Pod znakiem czerwonego krzyża działają ludzie, którzy służą drugiemu człowiekowi. Niezależnie od pochodzenia, poglądów, czy orientacji politycznej: wszystkich nas łączy potrzeba bezinteresownego pomagania. Wielu wolontariuszy niosąc ratunek innym, poświęca się tracąc własne zdrowie lub nawet życie. Każda z tych osób zasługuje na ogromny szacunek i pamięć” – mówi Michał Mikołajczyk, członek Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża.

W początkowym okresie (1919 – 1923) prace Czerwonego Krzyża w Polsce toczyły się w warunkach zbliżonych do konfliktu zbrojnego. Aktualny był problem ozdrowieńców i inwalidów, którym ciężko było znaleźć miejsce w społeczeństwie. Masowym zjawiskiem pozostawało bezrobocie, dotykające w dużej mierze zdemobilizowanych żołnierzy. Pomoc wykluczonym weszła na stałe do programu Polskiego Czerwonego Krzyża. Wyzwaniem była walka z chorobami zakaźnymi, na tym polu sukcesy odnosiły przychodnie PCK. Na wsi, w dużej mierze pozbawionej podstawowej opieki medycznej, szerzono edukację sanitarną.

Nierozwiązanym problemem Dwudziestolecia była bezdomność. Polski Czerwony Krzyż starał się zapewnić ludziom w kryzysie bezdomności: opiekę lekarską, ambulatoryjną i szpitalną, jak również niezbędne lekarstwa i środki higieny osobistej, zaś dzieciom pochodzącym z tych rodzin darmowe wyżywienie i witaminy. Propagowano akcję przyjmowania w zamożniejszych domach ubogich dzieci do stołu, co miało głęboki wymiar humanitarny. Akcją pomocy doraźnej obejmowano także ofiary klęsk żywiołowych (powodzi, pożarów etc.), organizowano szpitale polowe i punkty opatrunkowe: wyposażone w profesjonalny sprzęt.

Opieka medyczna oraz pomoc humanitarna wymagały szkolenia kadr oraz doskonalenia umiejętności. Kluczowe znaczenie miał program edukacyjny dla sióstr pogotowia sanitarnego (nazwanych Siostrami PCK). Specjalne kursy prowadzono dla ratowników i drużyn ratowniczych. Do transportu rannych i chorych używano wówczas koni, ale także pierwszych samochodów. Szerokim echem odbiło się wykorzystywanie przez Polski Czerwony Krzyż samolotu, co uchodziło wtedy za dowód postępu. Jedną z pięknych kart 105-letniej historii było zorganizowanie przez PCK masowego krwiodawstwa. Istnieje do dziś.

Działalność w czasie II wojny światowej odbywała się w warunkach ekstremalnie trudnych. Czerwonokrzyski personel był obecny na polach bitew i na miejskich barykadach, wszędzie z oddaniem realizując swą ogólnoświatową misję zapobiegania lub pomniejszania ludzkiego cierpienia. Po wojnie w całym kraju zaczęły powstawać placówki PCK, łączące w sobie funkcje: przychodni lekarskiej, noclegowni, świetlicy, a także magazynu wydającego ubrania i żywność. Z pomocą przychodziło Biuro Informacji i Poszukiwań, które tylko w 1945 roku otrzymało 1 020 845 zapytań, a w 120 364 przypadkach zdołało udzielić odpowiedzi.

Dzisiaj jako najstarsza organizacja humanitarna w Polsce Czerwony Krzyż ma bogate tradycje, a przy tym jest nowoczesny i śmiało patrzy w przyszłość. Obecna Strategia 2030 opiera się na 3 filarach działań: gotowości do działania w czasach kryzysu, działań na rzecz zdrowia i profilaktyki oraz aktywizacji społeczeństwa i niwelowanie nierówności społecznych. Misją PCK pozostaje zapobieganie i pomniejszanie ludzkiego cierpienia oraz ochrona godności człowieka, bez jakiejkolwiek dyskryminacji na tle narodowości, rasy, płci, czy przekonań. Organizacja pomaga m.in. dzieciom i osobom starszym, chorym i rannym, migrantom i uchodźcom. W 2022 roku PCK objął pomocą społeczną ponad 1,3 mln beneficjentów oferując m.in.: dożywianie, paczki żywnościowe, zestawy higieniczne, odzież oraz zapomogi pieniężne. PCK prowadzi 13 magazynów pomocy doraźnej, z których każdego roku korzysta ponad 96 200 osób. Ponad 4570 sióstr PCK na co dzień opiekuje się osobami starszymi, chorymi i niepełnosprawnymi. Seniorzy korzystają z zajęć oferowanych przez 26 Klubów Seniora PCK, zaś dzieci mogą uczęszczać do 38 świetlic środowiskowych.

Po 24 lutego 2022 roku bardzo ważną grupą beneficjentów PCK stali się uchodźcy z Ukrainy. Dotychczas z pomocy PCK, oferowanej w różnych formach, skorzystało prawie 1,8 mln uchodźców zza wschodniej granicy. Polski Czerwony Krzyż prowadzi dla nich m.in. Centra Integracji, w których podopieczni korzystają z pomocy psychologa, prawnika, a także doradców zawodowych, dzięki czemu mają szansę na aktywizację zawodową.
Polski Czerwony Krzyż stale rozwija ogólnopolski System Ratownictwa, wyposażając swoich ratowników w nowoczesny sprzęt: specjalne samochody, drony, mobilne punkty sanitarne. W ramach systemu tworzone są Grupy Pomocy Humanitarnej, złożone z przeszkolonych wolontariuszy. Ważnym aspektem działalności PCK pozostaje Krajowe Biuro Poszukiwań i Informacji. Najstarsza organizacja humanitarna w Polsce nadal promuje honorowe krwiodawstwo. Prowadzi kampanie społeczne, szerzy edukację zdrowotną, organizuje zbiórki dla potrzebujących. Pomoc nie byłaby możliwa bez darczyńców oraz wolontariuszy.

105. rocznica Polskiego Czerwonego Krzyża odbywa się pod hasłem: Pomagamy od początku – bez końca
Polski Czerwony Krzyż w województwie świętokrzyskim

Historia Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) w województwie świętokrzyskim ma głębokie korzenie sięgające kwietnia 1919 roku, gdy rozpoczęła się oficjalna działalność na tym terenie. Pierwsze szkolne koła PCK na kielecczyźnie powstały pod koniec 1921 roku. Siedziba Okręgu kieleckiego mieściła się wtedy w Kielcach, przy ul. Kościuszki 11.

Na początku lat trzydziestych XX wieku, w okresie niekorzystnej sytuacji ekonomicznej Polski, Edward Meissner objął stanowisko inspektora Kieleckiego Okręgu PCK. Pracując na tym stanowisku przez 26 lat, aż do końca życia, stał się nie tylko aktywnym działaczem, ale również bohaterem, który zaangażował się w liczne inicjatywy na rzecz pomocy społecznej i humanitarnej. Jego pamięci poświęcona jest tablica na domu przy ul. Sienkiewicza 34.

Warto również wspomnieć o Stefanie Artwińskim, farmaceucie i ostatnim przed II Wojną Światową Prezydencie Kielc zamordowanym w listopadzie 1939 r. przez gestapo. Był on aktywnym działaczem Polskiego Czerwonego Krzyża. W listopadzie 1934 roku wybrany został Prezydentem Kielc. Za jego kadencji prezydenckiej opracowany został program przestrzennej zabudowy miasta. W 1989 r. staraniem zarządu wojewódzkiego i zarządu rejonowego PCK w Kielcach, szczątki zwłok zasłużonego dla Kielc Prezydenta Stefana Artwińskiego po 50 latach spoczęły w grobie na cmentarzu partyzanckim w Kielcach. 

Przez cały okres okupacji niemieckiej działacze Okręgu Kieleckiego Polskiego Czerwonego Krzyża prowadzili zbiórki rzeczy i produktów spożywczych dla polskich jeńców wojennych przebywających w obozach jenieckich na terenie Niemiec oraz więźniów w obozach koncentracyjnych.  Kielecki PCK prowadził szpital na 750 łóżek dla rannych i chorych jeńców wojennych oraz na 300 łóżek dla chorych cywilów, utrzymywany niemal całkowicie z ofiar społeczeństwa. 

Po wyzwoleniu Polski, PCK kontynuował swoją działalność, zajmując się m.in. ekshumacją zwłok ofiar hitleryzmu.
Dziś, po latach, Polski Czerwony Krzyż nadal jest aktywny na terenie województwa świętokrzyskiego, kontynuując swoją szlachetną misję pomocy potrzebującym i propagowania wartości humanitarnych.

Źródło: Świętokrzyski Oddział Okręgowy Polskiego Czerwonego Krzyża