Dariusz Chojnacki
Nadleśnictwo Barycz, jako jednoobrębowa jednostka organizacyjna, zaczęło funkcjonować z dniem 1 stycznia 1959 r. na podstawie wydanego przez Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Zarządzenia Nr 365 z dn. 10.11.1958r. Jego głównym zadaniem miało być szybkie zalesienie gruntów po byłym poligonie wojskowym, istniejącym od końca XIX wieku, a rozbudowanym na początku lat 50-tych XX wieku. W skład nowo utworzonego Nadleśnictwa Barycz wchodziły grunty przejęte z nadleśnictw: Piła, Przysucha, Rzuców oraz większą część gruntów przejętych od MON po byłym poligonie – ponad 4 tys. ha. Część nowoprzyjętych gruntów nadleśnictwo przekazało na rzecz innych właścicieli – wsi Brzeźnica i Zasadniczej Szkoły Leśnej w Baryczy.
Wstępne prace urządzeniowe na terenie byłego poligonu, wykonane zostały w latach 1958-1960 i polegały na zaprojektowaniu i wytyczeniu w terenie prowizorycznych linii podziału powierzchniowego z wyliczeniem powierzchni oddziałów oraz przeprowadzeniu przybliżonej klasyfikacji siedlisk leśnych. Do czasu definitywnego urządzania uproduktywniono około 2,8 tys. ha gruntów popoligonowych. Większość tych nowopowstałych upraw posiadało dobrą udatność, a ich skład gatunkowy starano się dostosować do określonych wcześniej siedliskowych typów lasu. Rozmiar użytkowania lasu określany był corocznie przez Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych w Radomiu, do czasu definitywnego urządzania. Użytkowanie rębne polegało głównie na usuwaniu płazowin i przestoi oraz drzewostanów negatywnych. Ostatecznie według wyniku pomiarów geodezyjnych, dokonanych przez Kieleckie Okręgowe Przedsiębiorstwo Miernicze na przełomie lat 1964/1965 powierzchnia nadleśnictwa wynosiła – 5430 ha.
Na skutek reorganizacji jednostek administracji Lasów Państwowych, przeprowadzonej 01.01.1973 roku Nadleśnictwo Barycz funkcjonowało jako jednostka wieloobrębowa, w skład której weszły grunty dotychczasowych nadleśnictw: Piła, Miedzierza, Radoszyce, oraz część dotychczasowego Nadleśnictwa Barycz.
Przy kolejnej reorganizacji, przeprowadzonej w 1978 roku, z dotychczasowego Nadleśnictwa Barycz wyłączono obręb Radoszyce, przyłączając go do Nadleśnictwa Ruda Maleniecka, a w jego miejsce włączono powierzchnię obrębu Niekłań (w granicach z 1966 r.). W tym też roku dotychczasowy obręb Barycz, powstały z wcześniejszego podziału byłego Nadleśnictwa Barycz, włączony zostaje do obrębu Piła. Z obrębami: Piła, Miedzierza i Niekłań, nadleśnictwo funkcjonowało do końca 1992 roku. W 1984 roku teren nadleśnictwa padł ofiarą huraganowych wiatrów i śnieżyc, które wyrządziły znaczne szkody w drzewostanie.
Od 01.01.1993 roku na podstawie Zarządzenia Nr 64 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dn. 31.12.1992r., do nowoutworzonego Nadleśnictwa Stąporków odeszły w całości obręby Miedzierza i Niekłań, a w ich miejsce z Nadleśnictwa Przysucha przyłączono obręb Barycz (dawna zasadnicza część byłego, jednoobrębowego Nadleśnictwa Barycz). Taki układ, z obrębami Barycz i Piła, funkcjonuje do dziś. W 2004 roku oddano do użytku nowoczesny i funkcjonalny budynek biura nadleśnictwa.
W 2007 roku przez teren Nadleśnictwa Barycz dwukrotnie przeszły huraganowe wiatry, czyniąc duże szkody w drzewostanach.
Historia lasów obrębu Piła była bardziej stabilna. Jako jednostka organizacyjna Lasów Państwowych Piła zaistniała w 1945 r. W tym to roku z upaństwowionych na mocy dekretu PKWN z 1944 r. lasów należących do majątków: Końskie Wielkie, Fidor, Sokołów oraz z części dawnych lasów państwowych, wchodzących w skład Nadleśnictwa Radoszyce, utworzono Nadleśnictwo Piła (dzisiejszy obręb Piła).
W skład utworzonego Nadleśnictwa Piła weszło ponad 6 tys. ha lasów byłych właścicieli majątków rolnych oraz ponad tysiąc ha dotychczasowych lasów państwowych. Pierwszy prowizoryczny plan użytkowania na okres od 01.10.1945 r. do 30.09.1948 r. sporządzono w roku 1945. Z dniem 01.01.1959 r. przekazano do nowoutworzonego Nadleśnictwa Barycz (dzisiejszy obręb Barycz) około 15% ogólnej, dotychczasowej jego powierzchni.
Z dniem 01.01.1973 r. włączono dotychczasowe Nadleśnictwo Piła, jako obręb Piła w skład zreorganizowanego Nadleśnictwa Barycz. W wyniku kolejnych zmian organizacyjnych z dniem 01.01.1978 r. powiększono obręb Piła o grunty z byłego Nadleśnictwa Barycz. Kształt obrębu ustalony został w wyniku wewnętrznego podziału Nadleśnictwa Barycz.
Obręb Piła nękany był głównie przez szkodniki owadzie. W latach 1967, 1973-74 na powierzchni ponad 220 ha wystąpiło silne zagrożenie ze strony brudnicy mniszki, którą zwalczano chemicznie (opylanie samolotowe i naziemne). W latach 1974-1975 na powierzchni około 1,3 tys. ha, a w 1984 r. na około 800 ha wystąpiła gradacja brudnicy mniszki. W latach 1984 i 1987-88 wystąpiło również na tym terenie poważne zagrożenie ze strony osnui gwiaździstej i osnui czerwonej. W obu przypadkach zastosowano zwalczanie chemiczne. W latach 1994-1996 wystąpiły ponownie gradacje brudnicy mniszki i osnui gwiaździstej, którą zwalczano chemicznie każdego roku na powierzchni ponad 1 tys. ha (w 1994 – ok. 4,5 tys. ha).
Według przyrodniczo – leśnej regionalizacji, lasy Nadleśnictwa Barycz położone są w VI-tej Krainie Małopolskiej, w południowej części dzielnicy Łódzko-Opoczyńskiej oraz w północnej części dzielnicy Gór Świętokrzyskich mezoregionie Gór Świętokrzyskich (niemal w całości dwa obręby leśne Barycz i Piła). Stanowią część dużych kompleksów leśnych: Gór Świętokrzyskich i Lasów Włoszczowskich, łączą wyżynne i nizinne tereny Polski Środkowej.
Nadleśnictwo podzielone jest na obręby leśne: Barycz i Piła. Obręb Barycz to w większości obszar zalesionego w krótkim przedziale czasu poligonu wojskowego (stąd są to drzewostany jednowiekowe) założonego na obszarze wysiedlonych w latach 50-tych ubiegłego wieku wsi; obręb Piła to dawne lasy majątku Końskie Wielkie, Fidor, Sokołów oraz część dawnych lasów państwowych wchodzących w skład Nadleśnictwa Radoszyce (wiekowo drzewostany znacznie bardziej zróżnicowane niż w obrębie Barycz).
Struktura pionowa drzewostanów charakteryzuje się małym zróżnicowaniem, przeważają jednopiętrowe (tabela). Tabela pokazuje niski udział powierzchniowy drzewostanów o strukturze złożonej dwu i wielopiętrowych, w KO i KDO, choć jak słusznie zauważono podczas ostatniej inwentaryzacji urządzeniowej działania gospodarcze w minionym dziesięcioleciu znacznie poprawiły ten stan (cytat z programu ochrony przyrody):
„Zaszły jednak widoczne zmiany w porównaniu ze stanem z poprzedniej rewizji urządzeniowej. Ilość drzewostanów o budowie jednopiętrowej spadła w n-ctwie o blisko 6 %. Odnotowano wzrost udziału drzewostanów w klasie odnowienia i do odnowienia o ok. 5%."
Odmiennie do poprzednio omówionej charakterystyki przedstawia się udział gatunków w składzie drzewostanów. Zdecydowanie bogatsze gatunkowo są drzewostany obrębu Barycz, gdzie powierzchnia drzewostanów jedo i dwugatunkowych znajduje się na podobnym poziomie (w obrębie Piła przeważają jednogatunkowe – wykres). Generalnie jednak w nadleśnictwie większość stanowią drzewostany jednogatunkowe zajmując 41 % powierzchni.
Pomimo, iż lasy nadleśnictwa znajdują się w całości w granicach występowania wszystkich gatunków lasotwórczych drzew leśnych, to jednak najważniejszym gatunkiem panującym jest sosna występując na 89 % powierzchni leśnej. Pozostałe gatunki: dąb, brzoza, olcha, modrzew, świerk stanowią domieszki.
Według regionalizacji fizycznogeograficznej Kondrackiego (1988) obszar Nadleśnictwa należy do prowincji Wyżyny Polskie i do podprowincji Wyżyny Małopolskiej, makroregionów: Wyżyny Przedborskiej i Wyżyny Kieleckiej, obejmując dwa mezoregiony: Wzgórza Opoczyńskie i Garb Gielniowski.
Nadleśnictwo leży w północno – zachodniej części permo – mezozoicznego obniżenia Gór Świętokrzyskich i w obrębie depresji strukturalnej Opoczna, która stanowi formę bardzo płaską. Osady mezozoiczne reprezentowane są przez kompleksy skał jurajskich zaliczane do jury dolnej (liasu). Są to głównie piaskowce i mułowce z wkładkami iłów i zlepieńców, bądź syderytów. Nieckę Opoczna wypełniają osady jury środkowej. Trzeciorzęd praktycznie nie występuje na tym terenie. Powierzchnia pokryta jest osadami czwartorzędowymi, jedynie gdzieniegdzie ukazują się wychodnie utworów przed-czwartorzędowych.
Ostatecznie współczesny obraz rzeźby ukształtowało zlodowacenie środkowopolskie, zwłaszcza w okresie dwóch faz: Końskich i Gowarczowa, pokrywając teren glinami zwałowymi. Ich miąższość osiąga 10 m. Znaczne powierzchnie na analizowanym obszarze zajmują piaski i żwiry wodnolodowcowe oraz rzeczne. Miąższość ich waha się od kilku do kilkunastu metrów. Najmłodszymi utworami są holoceńskie piaski i żwiry oraz torfy i namuły rozwinięte głównie w okolicach dolin rzecznych. Teren jest bardzo urozmaicony, ponieważ leży w strefie przenikania krajobrazów wyżynnych i nizinnych, stąd występują na przemian wyniesienia i obniżenia terenu.
Istnieje duże zróżnicowanie genetyczne czwartorzędowych form rzeźby terenu. Pod względem wysokościowym teren Nadleśnictwa można podzielić na dwie części. W północnej i północno – zachodniej części przeważają formy pochodzenia lodowcowego reprezentowane przez równiny moreny dennej. Nie wykazują one większych deniwelacji. Formy pochodzenia wodnolodowcowego występują w postaci równin sandrowych wykazujących nachylenie ku wschodowi (północno – wschodnia, wschodnia i południowa część obszaru opracowania). Na obszarze przeważają małe i średnie spadki terenu, od 0o do 3o, sporadycznie większe.
Gleby występujące na obszarze Nadleśnictwa w większości należą do gleb murszowych, murszowo – torfowych, mad oraz czarnych ziem. Najwięcej powierzchni zajmują gleby dobrze przepuszczalne piaski luźne i średnie – 70 % powierzchni nadleśnictwa, gliny i iły zajmują 12 %, piaski pylaste 6 %, piaski gruboziarniste 5 %. W dolinach rzek stwierdzono występowanie mad oraz utworów torfowych (7 %).
Źródło: Nadleśnictwo Barycz
Napisz komentarz
Komentarze